İsrail ordusu, Çarşamba günü (2 Nisan) Suriye’nin Şam, Hama ve Humus kentlerinde bulunan askerî üs ve tesislere yönelik hava saldırıları düzenlediğini duyurdu.
Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre saldırılar, Hama’daki askerî havaalanını neredeyse tamamen yok ederken, onlarca sivil ve askerin de yaralanmasına yol açtı.
Reuters’a konuşan Hama merkezli bir askeri kaynak, hava üssüne yönelik gerçekleştirilen yaklaşık on iki saldırı ile pistler, kule, silah depoları ve hangarların imha edildiğini belirtti.
Kaynak, “İsrail, Hama hava üssünü tamamen yok etti. Bu, ülkenin askerî kapasitesini sistematik şekilde ortadan kaldırmaya yönelik bir bombardımandır” dedi.
Reuters, İsrail’in ayrıca, Humus’taki T-4 (Tiyas) hava üssünü hedef aldığını açıkladı. Bu üssü önemli kılan ise geçen hafta basına yansıyan, ‘Türk Silahlı Kuvvetleri’nin üsse yerleşme planları yaptığına’ dair iddialar.
Millî Savunma Bakanlığı (MSB) tarafından 3 Nisan’da, bu iddialara ilişkin yapılan açıklamada,“Suriye’de olan veya olduğu iddia edilen gelişmelerle ilgili resmi makamlar tarafından yapılan açıklamalar dışındaki gerçekliği olmayan, maksatlı haber ve paylaşımlara itibar edilmemelidir” ifadelerine yer verdi.
SON 10 GÜNDE YAŞANANLAR
2 Nisan’da gerçekleştirilen saldırı, İsrail’in T-4 Hava Üssü‘ne yönelik ilk saldırısı değil. İsrail, geçen iki hafta içinde üsse yönelik bir dizi hava saldırısı gerçekleştirdi.
İlk saldırı, 21 Mart‘ta yapıldı. İsrail savaş uçakları, Palmira ve Tiyas Hava Üssü‘ndeki askerî noktalara eş zamanlı saldırılar düzenledi. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) tarafından yapılan açıklamada, “üste aktif askerî personel ve ekipman bulunduğu ve operasyonun, potansiyel tehdit oluşturabilecek altyapıyı ortadan kaldırma stratejisinin bir parçası olduğu” ifade edildi.
İsrail, bu açıklamadan dört gün sonra 25 Mart’ta, bu defa ‘hava üstünlüğünü koruma’ iddiasıyla T-4 üssünü yeniden hedef aldı. Saldırının ardından yapılan açıklamada, “Üssün stratejik askerî unsurları içerdiği ve bu tür kapasite inşalarının engellenmesinin İsrail’in güvenliği açısından kritik olduğu” öne sürüldü.
Son ve muhtemelen en kapsamlı saldırı ise 2 Nisan tarihinde gerçekleşti. İsrail savaş uçakları bu kez yalnızca T-4 hava üssünü değil, aynı zamanda Hama’daki askerî havaalanını ve Şam’daki askerî tesisleri hedef aldı.
Bu saldırıların özellikle pistler, yakıt depoları ve radar sistemlerine yönelik olduğu bildirildi.
SALDIRI ÖNCESİ GÖRÜNTÜ
FOTOĞRAF © 2025 PLANET LABS INC.
SALDIRI SONRASI GÖRÜNTÜ
FOTOĞRAF © 2025 PLANET LABS INC.
“TÜRKİYE ÜSSE YERLEŞİYOR” İDDİASI
Middle East Eye (MEE) haber ve analiz portalında 1 Nisan’da çıkan ve ‘konuya yakın kaynaklara’ dayandırılan bir haberde, “Türkiye’nin, Tiyas (T-4) Hava Üssü’nün kontrolünü ele almak için harekete geçtiği ve üsse hava savunma sistemleri konuşlandırmaya hazırlandığı” öne sürülmüştü.
Habere göre, Türkiye ve Şam’daki geçici yönetim arasında yapılan bir mutabakatın parçası olan bu adımla birlikte, Şam yönetimine, ‘hava savunma desteği ve askerî koruma’ sağlanacağı iddia edildi.
MEE’ye konuşan bir kaynak, “T-4’e Hisar tipi bir hava savunma sistemi konuşlandırılacak. Bu sistem üsse hava koruması sağlayacak” dedi.
Kaynak, sistem kurulduktan sonra üssün yeniden inşa edileceğini, genişletileceğini ve gerekli altyapının ekleneceğini söyledi. Ayrıca Ankara’nın üsse gözetleme ve silahlı İHA’lar da dâhil olmak üzere geniş menzilli vuruş kapasitesine sahip araçlar konuşlandırmayı planladığını belirtti.
Haber sitesine konuşan ikinci bir kaynak ise Türkiye’nin konuşlandıracağı hava savunma sistemleri ve İHA’ların, İsrail’i bölgede hava saldırıları düzenlemekten caydırabileceğini dile getirdi.
Hisar Hava Savunma Sistemi
İSRAİL’DEN GELEN TEPKİLER
Pazartesi günü, İsrail merkezli bir güvenlik kaynağı Jerusalem Post gazetesine yaptığı açıklamada, “Suriye’de herhangi bir Türk hava üssü, İsrail’in operasyonel özgürlüğünü baltalar. Bu, karşı çıktığımız potansiyel bir tehdittir” dedi.
İsrailli yetkili, “T-4 üssünü hedef almamızın sebebi açık: Hava operasyonlarımızı engelleyecek hiçbir tehdide izin vermeyeceğiz” ifadelerini kullandı.
Aynı kaynak, Ankara’nın, üssü yeniden inşa süreci sırasında hava sahasını güvenceye almak amacıyla T-4 veya Palmira’ya geçici olarak S-400 hava savunma sistemleri konuşlandırmayı değerlendirdiğini de öne sürdü.
S-400 Hava Savunma Sistemi
Öte yandan, İsrailli savunma ve güvenlik analisti Seth Frantzman, konuya ilişkin dikkat çekici bir yorumda bulundu.
İsrail’in, daha önce Suriye’de İran’ı baskılamak için başvurduğu “Savaşlar Arası Kampanya (Campaign Between the Wars)” konseptinden, “Savaşların Ortasında Kampanya (Campaign Amid the Wars)” konseptine geçiş yaptığını duyurdu ve bu defa hedefin, “Türkiye’nin Suriye’ye yerleşmesini engellemek” olduğunu öne sürdü.
Frantzman özetle; İsrail’in Suriye’de, İran’ın Irak’ta kurduğu etki alanına benzer şekilde kendi nüfuz bölgesini oluşturmaya çalıştığını dile getirdi.
Peki, bu ne anlama geliyor?
İSRAİL ORDUSUNDA STRATEJİ DEĞİŞİKLİĞİ
İsrail uzun süredir, Suriye’de İran’ın askerî olarak kalıcı hâle gelmesini engellemek amacıyla, büyük çaplı bir savaşa girmeyi öngörmeyen, daha çok gizli ya da sınırlı hava operasyonlarına dayanan bir strateji izliyordu.
Bu strateji, genellikle “Savaşlar Arası Kampanya” olarak adlandırılıyor. Biz bunu kavramsal olarak ‘Savaş Dışı Dönem Stratejisi’ ya da ‘Sessiz Savaş Kampanyası’ olarak adlandırabiliriz.
İsrail, bu strateji çerçevesinde, savaş ile barış arasında kalan gri dönemde, riskli gördüğü unsurları hedef alarak, sözde ‘daha büyük çatışmaları engellemeyi’ amaçlıyordu.
Ancak son gelişmelerle birlikte bu strateji değişiyor gibi görünüyor.
Frantzman bir bakıma, İsrail’in doğrudan çatışmalar ve sıcak savaş atmosferinin ortasında, özellikle Türkiye’nin Suriye’de askerî varlık kurma çabalarına karşı, bazı analistler tarafından “Savaş Ortasında Kampanya” şeklinde adlandırılan yeni bir konsepte geçiş yaptığını öne sürüyor. Biz bunu, ‘Aktif Çatışma Dönemi Operasyonları’ olarak da nitelendirebiliriz.
Frantzman’a göre, “Bu yeni yaklaşımın amacı, Türkiye’ye açık bir şekilde, ‘Suriye’de askerî üs kurmana izin vermeyeceğiz’ mesajı vermek.”
Fakat o da bu konseptin işe yarar veya sürdürülebilir olup olmadığı konusunda şüpheci.
T-4 HAVA ÜSSÜ HAKKINDA BİLİNENLER
‘Suriye’nin en büyük hava üssü’ olarak bilinen Tiyas, diğer adıyla T-4 Hava Üssü, Suriye Hava Kuvvetleri’ne ait eski bir askerî üs olup, Humus vilayetinde, Tiyas’ın kuzeyinde ve antik Palmira kentinin batısında yer almakta.
1970’li ve 80’li yıllarda Sovyetler Birliği‘nin bu üssü, donanma uçaklarını konuşlandırmak üzere kullandığı bilinmekte.
Reuters’a göre İsrail, Suriye İç Savaşı süresince Suriye ordusu ve İran Devrim Muhafızları Kudüs Gücü tarafından aktif olarak kullanılan üsse ilk saldırısını 10 Şubat 2018’de gerçekleştirdi ve saldırı sonucunda üssün ana gözlem kulesi yok edildi.
Bu tarihten sonra pek çok kez hedef alınan üs, Baas rejiminin 2024 yılı Aralık ayında devrilmesiyle birlikte, ABD destekli Suriye Özgür Ordusu güçlerinin kontrolüne geçti.
Son olarak 2 Nisan’da, Türkiye’nin üssün kontrolünü ele geçirmek üzere harekete geçtiği ve bölgeye hava savunma sistemleri konuşlandırmaya hazırlandığı iddia edildi.